Δεν ξέρουμε αν ο θάνατος του μεγάλου Ολλανδού συγγραφέα Χάρι Μούλις αποτέλεσε το έναυσμα για μια καινούρια έκδοση της από καιρό εξαντλημένης ελληνικής μετάφρασης του magnum opus του «Η ανακάλυψη του ουρανού». Δεν έχει όμως και τόσο σημασία, μια και το αποτέλεσμα μετράει: κι αυτό είναι μιας πρώτης τάξης ευκαιρία για το ελληνικό αναγνωστικό κοινό να γνωρίσει αυτό το βιβλίο, το οποίο έχει χαρακτηριστεί σαν το καλύτερο ολλανδικό μυθιστόρημα όλων των εποχών. Continue reading
Η Ινώ Βαν Ντάικ-Μπαλτά με τον Χάρι Μούλις
(photo © Spiros D. Katopodis / v.p.a.)
«Μεγάλωσα με τον Χάρι Μούλις, με τον Ξάπι, όπως ο ίδιος διάβαζε το όνομά του στα Ελληνικά. Στο γυμνάσιο διδασκόμασταν τα βιβλία του, τα παλαιότερα φυσικά μιας και πήρα το απολυτήριο το 1964, πολύ πριν γράψει τα πιο γνωστά βιβλία του. Θυμάμαι το «Τροφή για Ψυχολόγους» και «Το Πέτρινο Νυφικό Κρεβάτι«. Πού να φανταστώ τότε ότι χρόνια αργότερα θα μετέφραζα τα βιβλία του στα Ελληνικά…
Όταν γνώρισα τον Μούλις από κοντά, ήταν ήδη μεγάλος, τόσο σε ηλικία όσο ως συγγραφέας. Αυτό έγινε πριν από δέκα χρόνια όταν επισκέφτηκε την Αθήνα με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου του «Η διαδικασία«. Ξανάρθε πριν από τρία χρόνια για την παρουσίαση μιας επιλογής από τα διηγήματα και τις νουβέλες που έγραψε κατά τη διάρκεια της καριέρας του. Όπως οι περισσότεροι πραγματικά σημαντικοί άνθρωποι, ήταν απλός και προσιτός. Δεν είχε ανάγκη να αποδείξει πόσο σπουδαίος ήταν, γιατί απλούστατα ήταν. Είχε ένα ιδιότυπο χιούμορ που πολλοί άνθρωποι παρεξηγούσαν, νομίζοντας ότι ήταν υπερόπτης. Αυτοσαρκαζόταν με λεπτό τρόπο. Μιλώντας π.χ. για το Θεό έλεγε «ο συνάδελφός μου εκεί πάνω», μιας κι ήταν κι οι δύο δημιουργοί.
Το πρώτο βιβλίο του που μετέφρασα ήταν «Η απόπειρα«, όπου ολόκληρη η ζωή του ήρωα σημαδεύεται από τις τραυματικές του εμπειρίες κατά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Και ο ίδιος ο Μούλις έζησε ανάλογες εμπειρίες, μιας και η μητέρα του ήταν Εβραία και κινδύνεψε να απελαθεί κι αυτή στα στρατόπεδα εξόντωσης των ναζί. Γλίτωσε χάρη στην παρέμβαση του Αυστριακού πατέρα του ο οποίος εργαζόταν σε τράπεζα που πουλούσε τα υπάρχοντα των απελαθέντων Εβραίων και φυλακίστηκε μάλιστα γι’ αυτό μετά τον πόλεμο. Σε πολλά από τα έργα του ο πόλεμος και ο Χίτλερ παίζουν σημαντικό ρόλο, όπως το Πέτρινο Νυφικό Κρεβάτι, Η Απόπειρα και ο Ζίγκφριντ.
Και στα έξι βιβλία που μετέφρασα, η συνεργασία μας ήταν άψογη. Ο Χάρι απαντούσε με προθυμία και αμεσότητα σε όλες τις απορίες μου και τα ερωτήματα που του έθετα. Ήταν άνθρωπος με εκπληκτική μνήμη και πάρα πολύ οργανωμένος. Ήταν επίσης άνθρωπος με πλατιά μόρφωση και πολλά και ποικίλα ενδιαφέροντα, πράγμα που φαινόταν και από τα θέματα που έθιγε στα βιβλία του, από τη δημιουργία οργανικής ζωής στο εργαστήριο ως την αστρονομία, από την ιστορία της τέχνης ως τη φιλοσοφία. Ειδικά το magnum opus του, Η Ανακάλυψη του Ουρανού, αναδεικνύει το εύρος του ταλέντου και των ενδιαφερόντων του. Στο τέλος του βιβλίου ο ήρωας, ο Κουίντεν, επιστρέφει στον ουρανό, μαζί με τα γράμματα της Διαθήκης. Τώρα πήγε να τον βρει και ο δημιουργός του, ο Μούλις. Καλό ταξίδι, Χάρι.»
Το κείμενο έγραψε η Ινώ Βαν Ντάικ-Μπαλτά, μεταφράστρια βιβλίων του Χάρι Μούλις
Εδώ μπορείτε να βρείτε ένα σύντομο βιογραφικό του μεγάλου συγγραφέα
Χτες το απόγευμα το Ολλανδικό κρατικό teletext ανακοίνωσε το θάνατο του Χάρι Μούλις, για να αφαιρέσει το νέο λίγη ώρα μετά, κάνοντας άλλα μέσα να το ειρωνευτούν για το λάθος του. Ως γνωστό, όλα τα μεγάλα ΜΜΕ έχουν έτοιμες νεκρολογίες σημαντικών ανθρώπων κάποιας ηλικίας, άρα υπήρχε όντως η πιθανότητα το νέο να βγήκε στον αέρα από αβλεψία.
Λίγες ώρες αργότερα όμως, το άσχημο νέο επιβεβαιώθηκε. Ο Μούλις ήταν ήδη 83 χρονών και πάλευε με τον καρκίνο, οπότε από μια άποψη το γεγονός του θανάτου του δε θα έπρεπε να προκαλέσει την έκπληξη και την οδύνη που προκάλεσε στην Ολλανδική επικράτεια.
Από την άλλη, ο Μούλις ήταν η ζωντανή απόδειξη του ανθρώπου που μένει πάντα νέος. Ο ίδιος είχε πει πρόσφατα ότι ακόμα και τώρα που έβλεπε στον καθρέφτη τα σημάδια του γήρατος, εξακολουθούσε να αισθάνεται δεκαεφτά χρονών. Η ζωντάνια και το σπινθηροβόλο βλέμμα που τον διέκριναν συνηγορούσαν περί αυτού.
Ο Μούλις συγκαταλέγεται ανάμεσα στους «μεγάλους τρεις» της Ολλανδικής λογοτεχνίας (να διευκρινήσουμε εδώ ότι ο Ούγκο Κλάους μένει εκτός της συγκεκριμένης τριάδας, λόγω Βέλγικης καταγωγής). Οι άλλοι δυο είναι οι Willem Frederik Hermans και ο Gerard Reve.
Ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος τον βρίσκει στη γενέτειρά του Χάαρλεμ με τον πατέρα του, ο οποίος είχε στο μεταξύ χωρίσει με τη μητέρα του. Ο πατέρας του συνεργάστηκε με τους Γερμανούς, ενώ το σόι από τη μεριά της (Εβραίας) μητέρας του, ξεκληρίστηκε από τους Ναζί. Ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος θα παραμείνει ένα από τα κύρια θέματα των βιβλίων του.
Με πιο γνωστό το De aanslag (Η απόπειρα), το οποίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο το 1986, κερδίζοντας το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας. Παρόλο που παραμένει το πιο δημοφιλές βιβλίο του μέχρι σήμερα, το (επίσης γυρισμένο σε ταινία) Η ανακάλυψη του Ουρανού ήταν εκείνο που εκτόξευσε τη δημοτικότητά του και τον καθιέρωσε και εκτός Ολλανδίας.
Στη διάρκεια της ζωής του κέρδισε διάφορα βραβεία και διακρίσεις, αλλά κυρίως κέρδισε το σεβασμό και την αγάπη του αναγνωστικού κοινού. Η ακατάβλητη ιδιοσυγκρασία του και ο σχεδόν παιδικός ενθουσιασμός με τον οποίο κατοικούσε το λογοτεχνικό του σύμπαν καταγράφτηκαν και σ” ένα εξαιρετικό επεισόδιο της Ελληνικής σειράς Οι κεραίες της εποχής μας, αφιερωμένο σ” αυτόν.
Εκτός από φίλους είχε και μερικούς εχθρούς, οι οποίοι δεν μπορούσαν να ανεχτούν την αλαζονεία που θεωρούσαν ότι τον διέκρινε. Αλλά πιθανότατα και το γεγονός ότι κινούταν έξω από τις συμβάσεις του μέσου «διανοούμενου» συγγραφέα.
«Ένα κουτί γάλα, ένα κιλό μήλα κι ένα κουτί αυγά»: έτσι άρχισε το λόγο που εκφώνησε το 2007 όταν έγινε επίτιμος διδάκτορας του πανεπιστημίου του Άμστερνταμ. Η σύντροφός του είχε μπερδέψει τις σημειώσεις του με τη λίστα για τα ψώνια, χωρίς όμως αυτό να σταθεί εμπόδιο για την ομιλία του.
Με εφτά μεταφρασμένα βιβλία, είναι ένας από τους πιο μεταφρασμένους Ολλανδούς συγγραφείς στα Ελληνικά. Δυστυχώς κάποια από αυτά (συμπεριλαμβανομένης και της Ανακάλυψης του Ουρανού) έχουν εξαντληθεί ή είναι δυσεύρετα. Ελπίζουμε ότι η άχαρη αφορμή του θανάτου του και η διεθνής συγκίνηση που αυτή προκάλεσε, να αποτελέσουν ένα έναυσμα και για επανακδόσεις στα Ελληνικά των κυριότερων έργων του.
Διαβάστε εδώ τις αναμνήσεις της μεταφράστριας Ινώς Βαν Ντάικ-Μπαλτά από τη γνωριμία της με τον συγγραφέα και άνθρωπο Μούλις
Κύρια πηγή βιογραφικών στοιχείων: Volkskrant
Η Ινώ Βαν Ντάικ-Μπαλτά με τον Χάρι Μούλις
(photo © Spiros D. Katopodis / v.p.a.)
Συνεχίζουμε τις συζητήσεις με μεταφραστές της Ολλανδικής γλώσσας στα Ελληνικά με την Ινώ Βαν Ντάικ-Μπαλτά, την μεταφράστρια πολλών σημαντικών συγγραφέων και βιβλίων όπως το «Στην Ευρώπη» του Χέιρτ Μακ και «Η ανακάλυψη του ουρανού» του Χάρι Μούλις. Εδώ μπορείτε να διαβάσετε το βιογραφικό της.
Ποια είναι κατά τη γνώμη σας η κύρια δυσκολία της μετάφρασης από τα Ολλανδικά στα Ελληνικά;
Πιστεύω ότι η κύρια δυσκολία είναι το ότι πρόκειται για δύο απόλυτα διαφορετικές γλώσσες από άποψη δομής και γραμματικής. Τα Ελληνικά δεν έχουν κάποια συγγένεια με τα Ολλανδικά, όπως τα Γερμανικά, ή ακόμα και τα Γαλλικά και τα Αγγλικά. Ας δώσω ένα παράδειγμα. Μια συγκεκριμένη δυσκολία είναι π.χ. η μετοχή, η οποία στα Ολλανδικά χρησιμοποιείται συχνά σαν επίθετο. Στη δημοτική πολλές φορές μπορεί να αποδοθεί μόνο με δευτερεύουσα πρόταση. Μπορούμε λόγου χάρη να μεταφράσουμε «de zittende man» με «ο καθιστός άντρας», αλλά τι γίνεται με «de rokende man»; Αναγκαστικά θα πούμε «ο άντρας που καπνίζει». Φανταστείτε τώρα μια πρόταση όπου στα Ολλανδικά το ουσιαστικό συνοδεύεται από 3-4 μετοχές! Ενίοτε η καθαρεύουσα προσφέρει κάποιες λύσεις, αλλά αυτό δεν ταιριάζει πάντα με το ύφος του βιβλίου. Η δυσκολία έγκειται λοιπόν στο να βρεις μια κομψή λύση έτσι ώστε το κείμενο της μετάφρασης να μην είναι αδέξιο.
Μια άλλη δυσκολία είναι ο διαφορετικός πλούτος του λεξιλογίου. Ορισμένες έννοιες μπορούν στα Ολλανδικά να αποδοθούν με πολλές διαφορετικές λέξεις, ενώ στα Ελληνικά η ίδια έννοια αποδίδεται με δυο-τρεις λέξεις μόνο, με αποτέλεσμα να αναγκάζεται κανείς να χρησιμοποιεί ξανά και ξανά τις ίδιες. Αυτό κάποιες φορές προσδίδει μια μονοτονία στο μεταφρασμένο κείμενο η οποία δεν υπάρχει στο αρχικό. Συμβαίνει φυσικά και το αντίθετο.
Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας ολλανδοί / φλαμανδοί συγγραφείς;
Nelleke Noordervliet, Harry Mulisch, Stefan Brijs, Hella Haasse, Geert Mak, Marcel Möring.
Τι έχετε να πείτε για την ποσότητα και την ποιότητα των ολλανδικών / φλαμανδικών μεταφράσεων στα Ελληνικά;
Όσο για την ποιότητα των μεταφράσεων ολλανδικών βιβλίων, μπορώ να μιλήσω μόνο για τις δικές μου, οι οποίες θέλω να πιστεύω είναι καλές, μιας και τόσο το NLPVF όσο το αντίστοιχο φλαμανδικό Ίδρυμα με χρησιμοποιούν σαν σύμβουλο. Δυστυχώς δεν έχω το χρόνο να διαβάζω μεταφράσεις άλλων συναδέλφων. Είμαι σίγουρη ότι εργάζονται με τον ίδιο επαγγελματισμό που προσπαθώ εγώ να εφαρμόσω στη δουλειά μου.
Όσο για την ποσότητα, πιστεύω ότι την τελευταία εικοσαετία έχει εκδοθεί αξιόλογος αριθμός ολλανδικών βιβλίων στα Ελληνικά. Το πρόβλημα κατά τη γνώμη μου δεν είναι η ποσότητα των μεταφράσεων αλλά η περιορισμένη ανταπόκριση του αναγνωστικού κοινού. Ο Μούλις, ένας από τους σημαντικότερους εν ζωή συγγραφείς της Ολλανδίας, του οποίου έχω μεταφράσει όλα τα σημαντικότερα βιβλία, έξι στον αριθμό μέχρι στιγμής, έχει κάποια αναγνώριση από το ελληνικό κοινό, αλλά δεν μπορούμε να πούμε ότι κάποιο από τα βιβλία του έγινε μπεστσέλερ!
Συμμετέχετε στην επιλογή των βιβλίων που μεταφράζετε; Κάνετε προτάσεις στους εκδότες;
Είμαι στην ευχάριστη θέση να επιλέγω η ίδια ποια βιβλία θέλω να μεταφράσω. Πολλές φορές η πρόταση προέρχεται από κάποιον εκδότη, άλλες φορές όμως κάνω η ίδια προτάσεις όταν θεωρώ ότι κάποιο βιβλίο αξίζει τον κόπο να μεταφραστεί, όπως π.χ. «Το Όνομα του Πατρός» της Νόορντερβλιτ. Επίσης διαβάζω ολλανδικά βιβλία για λογαριασμό εκδοτών για να τα αξιολογήσω.
Τι βρίσκετε ενδιαφέρον στην ολλανδική/φλαμανδική γλώσσα και την ολλανδική/φλαμανδική λογοτεχνία;
Αυτό που για μένα παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην ολλανδική και φλαμανδική λογοτεχνία είναι η πλατιά μόρφωση που συνήθως διακρίνει τους συγγραφείς. Θίγουν πολλά και ενδιαφέροντα θέματα που δεν περιορίζονται στα στενά πλαίσια της Ολλανδίας. Οι Ολλανδοί, σε αντίθεση με τους Έλληνες, είναι πραγματικοί πολίτες του κόσμου.
Πώς ξεκίνησε η σχέση σας με τα Ολλανδικά / Φλαμανδικά;
Στην περίπτωσή μου η ερώτηση θα έπρεπε μάλλον να είναι πώς ξεκίνησε η σχέση μου με τα Ελληνικά, μιας και είμαι Ολλανδέζα, γέννημα θρέμμα. Σπούδασα στη Σχολή Διερμηνέων του Παν/μου της Γενεύης κι εκεί γνώρισα τον Έλληνα σύζυγό μου ο οποίος σπούδαζε οικονομικά. Ήρθαμε στην Ελλάδα το 1969. Για πολλά χρόνια εργάστηκα σαν μεταφράστρια τεχνικών κειμένων, ως το 1995 περίπου. Τότε οι Εκδόσεις Καστανιώτη εξέδωσαν δύο συλλογές διηγημάτων μου (γραμμένα στα Ελληνικά) και στη συνέχεια μου έγινε πρόταση συνεργασίας στον τομέα της λογοτεχνικής μετάφρασης. Έκτοτε έχω μεταφράσει πολλά βιβλία για τις εκδόσεις Καστανιώτη, αλλά και για άλλους οίκους όπως Μεταίχμιο, Πόλις, Φυτράκη, Διήγηση, Ελληνικά Γράμματα, Κάτοπτρο.
Ποια είναι η κύρια συμβουλή που θα δίνατε σ’ έναν μεταφραστή στα πρώτα του βήματα;
Το αυτονόητο είναι φυσικά να κάνει τη δουλειά του όσο πιο συνειδητά μπορεί. Να μη διστάζει να ρωτάει το συγγραφέα για κάθε απορία που έχει. Η συνεργασία με το συγγραφέα είναι απαραίτητη για να μην υπάρξουν λάθη ερμηνείας εκ μέρους του μεταφραστή. Να συμβουλεύεται ειδικούς όποτε το βιβλίο που μεταφράζει θίγει θέματα για τα οποία ο ίδιος δεν έχει τις απαραίτητες γνώσεις, έτσι ώστε η ορολογία να αποδοθεί σωστά στα Ελληνικά.
Όσο προς το καθαρά τεχνικό μεταφραστικό μέρος, θα έλεγα να μεταφράσει σε πρώτο στάδιο το κείμενο όσο πιο κυριολεκτικά μπορεί, ώστε στη συνέχεια να μπορεί να απομακρυνθεί απ’ αυτό όπου χρειαστεί, χωρίς να προδώσει τη γλώσσα και το ύφος του αρχικού κειμένου. Στη συνέχεια ν’ αφήσει κατά μέρος το ολλανδικό κείμενο και να εξετάσει το δικό του κείμενο μόνο ως προς τα Ελληνικά, έτσι ώστε η μετάφραση να μη «μυρίζει» μετάφραση.
Από τα βιβλία που έχετε μεταφράσει από τα Ολλανδικά, ποιο είναι εκείνο που ξεχωρίζετε ως αναγνώστρια;
«Η Ανακάλυψη του Ουρανού» του Χάρι Μούλις, «Το Όνομα του Πατρός» της Νέλεκε Νόορντερβλιτ (και τα δύο για τις εκδόσεις Καστανιώτη) και «Στην Ευρώπη» του Χέιρτ Μακ (εκδόσεις Μεταίχμιο).
Υπάρχει κάποιο ολλανδικό/φλαμανδικό βιβλίο που θα θέλατε να μεταφράσετε ή να είχατε μεταφράσει;
Από τα βιβλία που έχουν ήδη μεταφραστεί στα Ελληνικά «Ο σκοτεινός θάλαμος του Δαμοκλή» του Χέρμανς, που μεταφράστηκε από τον άξιο συνάδελφο Γιάννη Ιωαννίδη και «Η Θλίψη του Βελγίου« του Κλάους, πάλι σε μετάφραση του Γ. Ιωαννίδη.
Ένα βιβλίο που θα ήθελα να μεταφράσω είναι το εξαιρετικά ενδιαφέρον «El Negro en ik» του Frank Westerman. Προς το παρόν δυστυχώς δεν κατάφερα να βρω εκδότη που ενδιαφέρεται να το εκδώσει. Ένα άλλο είναι το «In Babylon» του Marcel Möring.
Τι μεταφράζετε αυτή την περίοδο;
Το πολύ ωραίο, πολύ δύσκολο και πολύ μεγάλο βιβλίο του Φλαμανδού Paul Verhaeghen με τίτλο «Omega Minor«, για τις εκδόσεις Πόλις.
Η Ινώ Βαν Ντάικ-Μπαλτά με τον Χάρι Μούλις (photo © Spiros D. Katopodis / v.p.a.)
Η Ινώ Βαν Ντάικ-Μπαλτά γεννήθηκε το 1946 στην Μπρέντα της Ολλανδίας. Αφού τελείωσε στην Ολλανδία το γυμνάσιο (κλασική κατεύθυνση), σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης, και πιο συγκεκριμένα στη Σχολή Διερμηνέων, από την οποία αποφοίτησε cum laude το 1968.
Το 1969 ήρθε στην Ελλάδα μαζί με το σύζυγό της Αλέξανδρο Μπαλτά. Εργάστηκε αρκετά χρόνια σαν μεταφράστρια τεχνικών κειμένων σε ξένες εταιρείες και έκανε επίσης υποτιτλισμό για την ελληνική τηλεόραση (μεταξύ των άλλων στην κωμική σειρά Zeg eens A!).
Το 1995 εκδόθηκε η πρώτη συλλογή διηγημάτων «Η Μητέρα της Νύχτας» από τις εκδόσεις Καστανιώτη και το 1997 ακολούθησε δεύτερη συλλογή με τίτλο «Ο Μακρύς Χειμώνας του Έρωτα».
Από το 1995 περίπου ξεκίνησε και η συνεργασία της με τον ίδιο εκδοτικό οίκο σαν μεταφράστρια ολλανδικής λογοτεχνίας. Στο μεταξύ η συνεργασία επεκτάθηκε και σε άλλους εκδοτικούς οίκους. Μέχρι στιγμής έχει μεταφράσει περίπου 30 βιβλία. Μερικοί συγγραφείς που έχει μεταφράσει είναι Harry Mulisch, Cees Nooteboom, Leon de Winter, Geert Mak, Nelleke Noordervliet, Arthur Japin, Jeroen Brouwers, Stefan Brijs. Μια πλήρης λίστα είναι διαθέσιμη από τη βάση biblionet.
Εκτός από τη μητρική της γλώσσα μιλάει άπταιστα Αγγλικά, Ελληνικά, Γαλλικά, Γερμανικά και Ισπανικά. Επίσης ασχολείται με την αγγειοπλαστική.
Διαβάστε εδώ μια ενδιαφέρουσα συνομιλία με την Ινώ Βαν Ντάικ-Μπαλτά αποκλειστικά για το taal.gr.
To taal.gr ξεκινά μια σειρά συζητήσεων με μεταφραστές της ολλανδικής γλώσσας στα Ελληνικά, με την Μαρία Αγγελίδου. Η Αγγελίδου γεννήθηκε το 1957 στην Αθήνα. Εργάστηκε για αρκετά χρόνια στο βιβλιοπωλείο «Χνάρι», επί της οδού Κιάφας, για να αφοσιωθεί, στη συνέχεια, στη συγγραφή και τη μετάφραση βιβλίων. Διετέλεσε πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Επαγγελματιών Μεταφραστών και μέλος του Δ.Σ. του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου, μεταξύ 2000-2004. Έχει μεταφράσει περισσότερα από 250 βιβλία για μεγάλους και παιδιά. Είναι συγγραφέας παιδικών βιβλίων και διδάσκει μετάφραση στο Κέντρο Μεταφραστικών Σπουδών.
Ποια είναι κατά τη γνώμη σας η κύρια δυσκολία της μετάφρασης από τα Ολλανδικά στα Ελληνικά;
Για μένα προσωπικά η κυριότερη δυσκολία οφείλεται στο γεγονός οτι ποτέ δεν έχω ζήσει στην Ολλανδία, ούτε καν μερικούς μήνες. Δεν έχω την αίσθηση της «γείωσης», που σου δίνει μόνο η προσωπική εμπειρία.
Τι βρίσκετε ενδιαφέρον στην ολλανδική γλώσσα;
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει για μένα μια ιδιαίτερη ποιότητα, που διακρίνει την ολλανδική πεζογραφία του εικοστού αιώνα, μια γεύση κοσμοπολίτικη και ταυτόχρονα διακριτά ολλανδική.
Το φθινόπωρο που μας πέρασε, οι μεταφραστές βιβλίων στα Ολλανδικά και τα Φλαμανδικά, αποφάσισαν να αρχίσουν μια σειρά δραστηριοτήτων με σκοπό να γίνουν πιο “ορατοί”. Θεωρείτε ότι πρέπει και οι Έλληνες μεταφραστές πρέπει να ξεκινήσουν κάτι ανάλογο;
Ναι, θα ήταν ευχής έργο αν μπορούσαμε να κάνουμε κι εμείς κάτι ανάλογο.
Από τα βιβλία που έχετε μεταφράσει από τα Ολλανδικά, ποιο είναι εκείνο που ξεχωρίζετε ως αναγνώστρια;
Το πολύ σπουδαίο βιβλίο του Cees Nooteboom, «Het volgende verhaal«. Αυτό το βιβλίο το διάβασα στα αγγλικά μέσα σ” ένα αεροπλάνο και στάθηκε η αιτία που έμαθα Ολλανδικά.
Ποια είναι η κύρια συμβουλή που θα δίνατε σ” έναν μεταφραστή στα πρώτα του βήματα;
Ν” αγαπάει και να χαίρεται το κάθε βιβλίο, την κάθε σελίδα.
Υπάρχει κάποιο ολλανδικό/φλαμανδικό βιβλίο που θα θέλατε να μεταφράσετε ή να είχατε μεταφράσει;
De Ontdekking van de Hemel (Η ανακάλυψη του ουρανού) του Harry Mulisch. Από τα ωραιότερα και τα σημαντικότερα βιβλία που έχω διαβάσει.
Τι μεταφράζετε αυτή την περίοδο;
Το βιβλίο της Tonke Dragt «De brief voor de koning».
Διαβάστε εδώ ένα ενδιαφέρον άρθρο για την Μαρία Αγγελίδου.