Ο Καντέρ Αμπντολάχ στην Αθήνα

Kader_abdolah
Standard

Την Δευτέρα 13 Φεβρουαρίου 2012, ο Καντέρ Αμπντολάχ θα παρουσιάσει το βιβλίο του «Ο αγγελιοφόρος του Αλλάχ» στο 104 Κέντρο Λόγου και Τέχνης των εκδόσεων Καστανιώτη, Θεμιστοκλέους 104 στην Αθήνα. Continue reading

Ο αγγελιοφόρος του Αλλάχ

abdolah-aggelioforos
Standard

Ο ιρανικής καταγωγής Ολλανδός συγγραφέας Καντέρ Αμπντολάχ δεν είναι άγνωστος στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Το 2009 είχε κυκλοφορήσει «Το σπίτι του τεμένους«, σε μετάφραση Γιάννη Ιωαννίδη. Πρόκειται για το πιο γνωστό και πολυμεταφρασμένο βιβλίο του Αμπντολάχ, το οποίο μάλιστα είχε ψηφιστεί από τους Ολλανδούς αναγνώστες δεύτερο στη λίστα με τα σημαντικότερα ολλανδικά μυθιστορήματα όλων των εποχών. Continue reading

Ο Γιάννης Ιωαννίδης στο taal.gr

yannis_ioannidis
Standard

Συνεχίζουμε τις συζητήσεις με μεταφραστές της ολλανδικής γλώσσας στα Ελληνικά με τον Γιάννη Ιωαννίδη, τον μεταφραστή της Θλίψης του Βελγίου και άλλων βιβλίων του Ούγκο Κλάους. Εδώ μπορείτε να βρείτε το βιογραφικό του Γιάννη Ιωαννίδη.

Ποια είναι κατά τη γνώμη σας η κύρια δυσκολία της μετάφρασης από τα Ολλανδικά στα Ελληνικά;

Κάθε γλώσσα έχει τη δική της δυσκολία. Το πρόβλημα του μεταφραστή εστιάζεται κυρίως στη δυνατότητα που θα δώσει στον έλληνα αναγνώστη να απολαύσει το κείμενο με το ίδιο σχεδόν τρόπο που το απόλαυσε και ένας ξένος. Και τονίζω τη λέξη σχεδόν, διότι σε κάθε μετάφραση, ένα μικρό μέρος πάει χαμένο. Υπάρχουν εκφράσεις, ιδιωματισμοί, χιουμοριστικοί διάλογοι, παροιμίες, που είτε είναι αδύνατον να μεταφρασθούν, είτε κατά τη μετάφραση χάνουν λίγο ως πολύ από τη λάμψη του πρωτότυπου. Η ολλανδική βρίθει από σύνθετες λέξεις, οι οποίες πολλές φορές χρειάζεται να μεταφρασθούν περιφραστικά. Έτσι όμως το κείμενο χάνει ένα μέρος από την αρχική του πυκνότητα. Για αυτό το λόγο προσπάθησα πολλές φορές να δημιουργήσω δικές μου σύνθετες λέξεις στα ελληνικά.

Ποια ήταν κατά τη γνώμη σας η κύρια δυσκολία της μετάφρασης της «Θλίψης του Βελγίου»; Αλλά και ποια η κύρια ευχαρίστηση που αποκομίσατε κατά τη μετάφραση αυτού του βιβλίου;

Εδώ θα πρέπει πρώτα να γίνει μια διευκρίνιση. Τα Φλαμανδικά δεν είναι ξεχωριστή γλώσσα. Είναι διάλεκτος της ολλανδικής. Μια πρώτη δυσκολία λοιπόν ήταν οι πάμπολλες διαλεκτικές εκφράσεις. Δεύτερον, η θαυμάσια, αλλά εντελώς ιδιόμορφη, πυκνή κι ελλειπτική γλώσσα του Κλάους, ο οποίος καταφέρνει σε κάποια σημεία να λέει τα πιο σκληρά – ως και χυδαία – πράγματα με έναν εντελώς δικό του ποιητικό τρόπο. Και τρίτον οι πολλές υποσημειώσεις μετά από τεράστια έρευνα της μεσοπολεμικής ιστορίας του Βελγίου. Ως προς τη δεύτερη ερώτησή σας, έχω να πω, ότι μια μετάφραση μοιάζει λίγο πολύ με την κύηση και τη γέννα. Η ευχαρίστηση υπάρχει κατά τη σύλληψη και μετά τη γέννα, όταν πια κρατάς το παιδί στα χέρια σου.

Πόσο καιρό σας πήρε η μετάφραση της «Θλίψης του Βελγίου»;

Η μετάφραση μού πήρε δεκατέσσερις μήνες περίπου και άλλους οκτώ η συνεργασία με την επιμελήτρια. Η επιμελήτρια χρησιμοποίησε συγκριτικά την γαλλική και την αγγλική μετάφραση, η οποία, παρεμπιπτόντως, ήταν φρικτή.

Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας Ολλανδοί / Φλαμανδοί συγγραφείς;

Έχω μια αδυναμία στους κλασικούς, όπως ο Κλάους, ο Μούλις, ο Χέρμανς, η Χάασε, ο Σίμπελινκ, γατί μου αρέσει η κλασική χρήση της ολλανδικής γλώσσας, που για πολλούς θεωρείται λίγο ξεπερασμένη. Ωστόσο, μου αρέσουν και νεότεροι συγγραφείς όπως ο Γκρούνμπεργκ λόγου χάρη.

Τι έχετε να πείτε για την ποσότητα και την ποιότητα των Ολλανδικών / Φλαμανδικών μεταφράσεων στα Ελληνικά;

Αν δούμε το μέγεθος της Ολλανδίας, αλλά και το εκδοτικό μέγεθος της Ελλάδας, πιστεύω πως έχει μεταφρασθεί αρκετά μεγάλος αριθμός ολλανδικών βιβλίων στα ελληνικά. Όσο για την ποιότητα των μεταφράσεων στα ελληνικά, δεν μπορώ να εκφέρω γνώμη γιατί δεν διαβάζω ολλανδικά βιβλία στα ελληνικά. Έπειτα θα έμοιαζε σαν να ευλογάω τα γένια μας.

Συμμετέχετε στην επιλογή των βιβλίων που μεταφράζετε; Κάνετε προτάσεις στους εκδότες;

Πάντα, διότι έχω μια αρχή. Δεν μεταφράζω ποτέ βιβλίο που δεν μου αρέσει. Υπάρχουν βιβλία, τα οποία έχω απορρίψει και μεταφράστηκαν στα ελληνικά από άλλους μεταφραστές. Ξέρετε, η μετάφραση για μένα δεν είναι βιοπορισμός, είναι απλά χόμπι, που μου αποδίδει και κάποιο χαρτζιλίκι, αν αναλογισθείτε κανείς τον χρόνο και την ενέργεια, που καταναλώνω.

Τι βρίσκετε ενδιαφέρον στην ολλανδική/φλαμανδική γλώσσα και την ολλανδική/φλαμανδική λογοτεχνία;

Όπως είπα και προηγουμένως, η ολλανδική βρίθει από σύνθετες λέξεις και ιδιωματικές εκφράσεις και παροιμίες. Αποτελεί λοιπόν πρόκληση για ένα μεταφραστή. Όσο για την λογοτεχνία, αυτή ασχολήθηκε στο πρώτο μισό του περασμένου αιώνα με την αποικιοκρατία και τις αποικιοκρατικές βαναυσότητες των Ολλανδών, κυρίως στην Ινδονησία (Μουλτατούλι, Κουπίρους, Χάασε κλπ). Μεταπολεμικά η θεματική της ήταν κυρίως ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος και οι συνέπειές του, αλλά και η κριτική στον μεσαιωνικό σκοταδισμό του καθολικισμού, κυρίως όμως του προτεσταντισμού (Κλάους, Χέρμανς, Σίμπελινκ κλπ). Έχει λοιπόν ενδιαφέρον να δούμε την κριτική της αποικιοκρατίας από τους ίδιους τους Ολλανδούς, όπως και την κριτική στον σκοταδισμό της θρησκοληψίας.

Πώς ξεκίνησε η σχέση σας με τα Ολλανδικά / Φλαμανδικά;

Η σχέση μου με τα ολλανδικά ξεκίνησε από τη στιγμή, που πήρα το 1985 την απόφαση να εγκατασταθώ στην Ολλανδία για προσωπικούς λόγους. Θεωρώ υποχρέωση του κάθε αλλοδαπού να μαθαίνει την γλώσσα της νέας πατρίδας του, να προσπαθεί να ενσωματωθεί χωρίς όμως να αφομοιωθεί. Η καλή γνώση της γλώσσας με βοήθησε επίσης να γίνω γρήγορα αποδεκτός στην κοινωνία και να μην νιώσω ποτέ ξεκομμένος.

Μένετε εκτός Ελλάδας. Πώς επηρεάζει αυτό (αν επηρεάζει) την σχέση σας με τα Ελληνικά εκδοτικά δρώμενα;

Δεν την επηρεάζει καθόλου. Μετά από δεκαεφτά βιβλία, μπορώ να πω ότι θεωρούμαι πια καθιερωμένος μεταφραστής της ολλανδικής. Όποιος θέλει να με βρει, με βρίσκει. Εξάλλου δεν έχει σχέση σε ποια χώρα μεταφράζεις ένα βιβλίο. Όσο για τα δρώμενα, μην ξεχνάτε, ότι υπάρχει και το διαδίκτυο.

Ποια είναι η κύρια συμβουλή που θα δίνατε σ’ έναν μεταφραστή στα πρώτα του βήματα;

Να μην καταπιέσει τον εαυτό του όσον αφορά τον χρόνο παράδοσης και να μη διστάζει να ρωτά άλλους με μεγαλύτερη εμπειρία. Να δίνει μεγάλη σημασία στη λεπτομέρεια, έστω κι αν μέσα του πιστεύει πως δεν θα την προσέξει κανείς. Η βιασύνη και η μη προσοχή στις λεπτομέρειες λειτουργεί εις βάρος της ποιότητας. Βέβαια εδώ θα πρέπει να βρεθεί μια ισορροπία μεταξύ βιοπορισμού και ποιότητας. Η ποιότητα απαιτεί χρόνο.

Από τα βιβλία που έχετε μεταφράσει από τα Ολλανδικά, ποιο είναι εκείνο που ξεχωρίζετε ως αναγνώστης;

Όλα τα βιβλία που μετάφρασα με ικανοποίησαν πρώτα σαν αναγνώστη, αλλιώς δεν θα τα μετάφραζα. Εντάξει, η Θλίψη του Βελγίου είναι το καμάρι μου γιατί ο χρόνος και ο κόπος που απαίτησε η μετάφραση ήταν τεράστιος.

Υπάρχει κάποιο ολλανδικό/φλαμανδικό βιβλίο που θα θέλατε να μεταφράσετε ή να είχατε μεταφράσει;

Το Cesarion (Καισαρίων) του Τόμι Βίρινγκα. Επίσης τα ήδη μεταφρασμένα: Η Ανακάλυψη του Ουρανού του Χάρι Μούλις και η Τίρζα του Άρνον Γκρούνμπεργκ.

Τι μεταφράζετε αυτή την περίοδο;

Μόλις τελείωσα τον Αγγελιοφόρο του Καντέρ Αμπντολάχ. Μια βιογραφία του Μωάμεθ. Αυτή την περίοδο διαβάζω κάποια βιβλία για να επιλέξουμε το επόμενο.