«Max Havelaar» (Μαξ Χάβελααρ): εκτός Ολλανδίας, το όνομα δε λέει ίσως κάτι στον μέσο αναγνώστη. Σε κάποιους, θα φέρει στο νου την ολλανδική μάρκα καφέ μιας εταιρείας που παράγει τα προϊόντα της με «έντιμους τρόπους» φροντίζοντας να αποδίδει τα δέοντα στους καφεπαραγωγούς, χωρίς να τους εκμεταλλεύεται.

Για τους Ολλανδούς όμως, «Μαξ Χάβελααρ» είναι και παραμένει το όνομα του θεωρούμενου ως το καλύτερο μυθιστόρημα γραμμένο στη γλώσσα τους. Εκδόθηκε το 1860 και για το περιεχόμενό του ενδεικτικός είναι ο υπότιτλος: «οι δημοπρασίες καφέ της Ολλανδικής Εταιρίας των Ανατολικών Ινδιών». Το βιβλίο διαδραματίζεται στην Ιάβα, η οποία εκείνη την περίοδο ήταν ολλανδική αποικία. Εκεί, ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου (Μαξ Χάβελααρ), παλεύει ενάντια στην εκτεταμένη διαφθορά που ήταν αποτέλεσμα της αποικιοκρατικής πολιτικής των ολλανδικών επιδοτήσεων για την παραγωγή καφέ.

Ο αντίκτυπος του βιβλίου ήταν τόσο μεγάλος, που οδήγησε σε ουσιαστικές αλλαγές στην πολιτική των Ολλανδών για τη διόρθωση της κατάστασης. Αναλυτές υποστηρίζουν ότι αυτό το βιβλίο ενέπνευσε και το κίνημα ανεξαρτησίας της νήσου κατά των αποικιοκρατών. Το περιεχόμενο και τα μηνύματά του παραμένουν επίκαιρα ακόμα και σήμερα και ο χαρακτηρισμός «ένα από τα σημαντικότερα βιβλία της Ευρωπαϊκής γραμματείας» δεν έχει ξεθωριάσει.

Το πραγματικό όνομα του συγγραφέα είναι Eduard Douwes Dekker, αλλά έμεινε γνωστός με το όνομα Μουλτατούλι (Multatuli). Με ένα μουσείο κι ένα ίδρυμα αφιερωμένο στο έργο και την κληρονομιά του, οι Ολλανδοί εκπληρώνουν το χρέος των απογόνων προς τον σημαντικότατο λογοτέχνη. Φέτος μάλιστα είναι μια ξεχωριστή χρονιά, μια και συμπληρώνονται 150 χρόνια από την έκδοση του «Μαξ Χάβελααρ», γεγονός που γιορτάζεται με πληθώρα εκδηλώσεων και εκδόσεων.

Το βιβλίο έχει μεταφραστεί σε δεκάδες γλώσσες, αλλά όχι στα Ελληνικά. Το ενδιαφέρον νέο που «ψαρέψαμε» από τα αρχεία της έγκυρης ολλανδικής εφημερίδας NRC είναι ότι το 2007, στα πλαίσια της Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης, ανακοινώθηκε ότι το έργο του Μουλτατούλι μεταφράζεται στα Ελληνικά. Δυστυχώς, απ” όσο ξέρουμε αλλά και από τη βάση της biblionet, η πληροφορία αυτή δεν επιβεβαιώνεται. Ελπίζουμε να ανακοινωθεί σύντομα κάτι σχετικό από κάποιον Έλληνα εκδότη.

Μέχρι τότε, μπορείτε να διαβάσετε (χωρίς κόστος) το βιβλίο στο κομπιούτερ σας ή την ηλεκτρονική αναγνωστική σας συσκευή: τόσο στα Ολλανδικά όσο και σε μια (παλιά) αγγλική μετάφραση.