Το 1983, τρία χρόνια μετά το αφιέρωμα της Νέας Εστίας στην Ολλανδία, το περιοδικό Διαβάζω έκανε ένα εκτενές και επιτυχημένο αφιέρωμα στα ολλανδικά γράμματα.

Πρόκειται για το τελευταίο τεύχος του έτους, το οποίο κυκλοφόρησε στις 28 Δεκεμβρίου του 1983. Η επιμέλεια είναι του Γιώργου Γαλάντη, ο οποίος έχει γράψει και την εισαγωγή.

Το αφιέρωμα αρχίζει με ένα σύντομο άρθρο για την ολλανδική γλώσσα, γραμμένο από τον Ελευθέριο Στάθη και συνεχίζει με μια «σύντομη ιστορία της ολλανδικής λογοτεχνίας» διά χειρός Αντριέττας Στάθη-Schoorel. Πρόκειται για μια εύχρηστη και συνοπτική καταγραφή των περιόδων της ολλανδικής λογοτεχνίας μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα, βασισμένη στο βιβλίο του Reinder P. Meyer «Literature of the Low Countries.«

Τη σκυτάλη παίρνει η Ιωάννα Ντουλάαρτ, με μια ενημερωμένη παρουσίαση της «σύγχρονης ολλανδικής λογοτεχνίας», ενώ ο Αλέξης Ζήρας γράφει για τις «όψεις και κατευθύνσεις στη μεταπολεμική ποίηση της Ολλανδίας». Η  ψυχή όμως του αφιερώματος είναι μια μίνι-ανθολογία πέντε Ολλανδών ποιητών (Λίο Φρόμαν, Χέρριτ Κάουενααρ, Ρούτχερ Κόπλαντ, Λούσεμπερ και Γιούντιν Χέρζεμπεργκ) σε μεταφράσεις του Ελευθέριου Στάθη και της Μαρίνας Ιωσήφ.

Μεγάλο μέρος του αφιερώματος καταλαμβάνουν οι μεταφράσεις αξιόλογων σχετικών άρθρων, όπως το «κατευθύνσεις και πρόσωπα στην ποίηση της Ολλανδίας και Φλαμανδίας μετά το 1945» του Ρ.Λ. Φόκκεμα. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στον συγγραφέα Βίλλεμ Φρέντερικ Χέρμανς, μέσω ενός άρθρου του Γ.Γ. Όφερστεεχεν. Στο μακροσκελές δοκίμιο «εξερεύνηση του κόσμου των γυναικών» της Ντίνυ Σχάουτεν μας άρεσε πολύ η διεισδυτική χρονολογική του αφήγηση για τη γυναικεία παρουσία στα ολλανδικά γράμματα.

Ο Βάιος Παγκουρέλης, στο κείμενο με τίτλο «οι μεταμορφώσεις του λόγου στο θεατρικό κείμενο» διατυπώνει τις σκέψεις του για τις τάσεις του νεότερου ολλανδικού θεάτρου. Εδώ, είναι ενδιαφέρουσα η αντιπαραβολή τους με το άρθρο του Στάθη Σπηλιωτόπουλου στο προαναφερθέν τεύχος της Νέας Εστίας.

Παρά τα χρόνια που έχουν περάσει από τη δημοσίευσή του, το αφιέρωμα δεν έχει «παλιώσει». Επειδή εστιάζει στο λογοτεχνικό πεδίο (σε αντίθεση με την Νέα Εστία, η οποία αναφέρεται γενικότερα στη χώρα), το φιλολογικό κι ερευνητικό του ενδιαφέρον είναι μεγάλο. Σημαντικό ρόλο σ” αυτό παίζει και η ανθολόγηση μεταφρασμένων ποιημάτων, κάτι που δε νομίζουμε να έχει γίνει σε ελληνικό περιοδικό για τη συγκεκριμένη γλώσσα.

Για τη συγκεκριμένη «αρχαιολογική» ανασκαφή, ευχαριστούμε θερμά τον Λάμπρο Σκουζάκη.